Rokoko, 18. yüzyılın ilk yarısında fransa'da ortaya çıkan ve kısa sürede avrupa'nın büyük bir bölümüne yayılan bir sanat ve mimari akımdır. (bkz:barok dönemi)nin son evresi olarak da kabul edilen rokoko, adını fransızca "rocaille" (kaya işi) ve "coquille" (kabuk) kelimelerinden türetilen "rococo" teriminden alır. bu akım, barok'un ağır ve gösterişli tarzından uzaklaşarak daha hafif, zarif ve oyuncu bir estetik anlayışı benimsemiştir.
rokoko mimarisinin en belirgin özelliklerinden biri, süsleme ve dekorasyona verdiği önemdir. yapıların iç mekânlarında yoğun bir şekilde kullanılan süslemeler, dış cephelerde daha ölçülü bir yaklaşımla uygulanmıştır. michael levey, "rococo to revolution" adlı eserinde bu durumu şöyle açıklar: "rokoko, dış dünyadan ziyade iç dünyaya, kamusal alandan ziyade özel alana odaklanmıştır." bu yaklaşım, rokoko'nun intimite ve konfor arayışını yansıtır.
rokoko mimarisinde kullanılan süsleme motifleri genellikle doğadan esinlenmiştir. çiçekler, yapraklar, deniz kabukları ve kıvrımlı hatlar sıkça kullanılan motifler arasındadır. bu motifler, asimetrik kompozisyonlarla bir araya getirilerek dinamik ve hareketli bir görünüm elde edilmiştir. fiske kimball, "the creation of the rococo" adlı kitabında şöyle der: "rokoko süslemesi, doğanın ritmik ve organik formlarını stilize ederek, mekâna canlılık ve hareket kazandırır."
renk kullanımı, rokoko mimarisinin diğer önemli bir özelliğidir. pastel tonlar, özellikle de pembe, açık mavi, açık yeşil ve krem renkleri yaygın olarak kullanılmıştır. bu yumuşak renk paleti, altın yaldızlarla vurgulanarak zarif bir kontrast oluşturulmuştur. hugh honour, "neo-classicism" adlı eserinde bu renk kullanımını şöyle yorumlar: "rokoko'nun renk paleti, tıpkı dönemin sosyal yaşamı gibi, hafif ve neşeli bir atmosfer yaratmayı amaçlar."
rokoko mimarisinde mekân anlayışı da önemli bir rol oynar. i̇ç mekânlar, barok dönemine göre daha küçük ve samimi ölçeklerde tasarlanmıştır. oval ve yuvarlak formlu odalar, bu dönemde popülerlik kazanmıştır. duvarlar, tavanlar ve hatta mobilyalar arasındaki sınırlar, süslemelerin akıcılığıyla bulanıklaştırılmıştır. peter thornton, "authentic decor: the domestic interior 1620-1920" adlı kitabında şu gözlemi paylaşır: "rokoko iç mekânları, adeta tek bir sürekli yüzey olarak tasarlanmıştır, her bir eleman diğeriyle kusursuz bir uyum içindedir."
rokoko mimarisinde ışık kullanımı da önemli bir unsurdur. büyük pencereler ve aynalar, iç mekânların daha aydınlık ve ferah görünmesini sağlarken, aynı zamanda süslemelerin parlaklığını ve zarif detaylarını vurgulamıştır. germain bazin, "baroque and rococo" adlı eserinde şöyle der: "rokoko mimarisi, ışığı adeta bir tasarım elemanı olarak kullanır, mekânı ve süslemeleri canlandırır."
rokoko döneminde mobilya tasarımı da mimari ile uyumlu bir gelişme göstermiştir. kavisli hatlar, ince işçilik ve zarif süslemeler, dönemin mobilyalarının karakteristik özellikleridir. kommoden, şifonyerler ve yazı masaları gibi yeni mobilya tipleri bu dönemde ortaya çıkmıştır. svend eriksen, "early neo-classicism in france" adlı kitabında şu yorumu yapar: "rokoko mobilyaları, mimari mekânın organik bir uzantısı olarak tasarlanmıştır."
rokoko mimarisi, genellikle aristokrasi ve zengin burjuvazi için tasarlanan saraylar, malikâneler ve şehir evlerinde kendini göstermiştir. fransa'da (bkz:versailles sarayı)'nın bazı bölümleri, almanya'da sanssouci sarayı ve i̇talya'da (bkz:caserta sarayı), (bkz:rokoko mimarisi)nin önemli örnekleri arasındadır. ancak, bu stil dini mimaride de uygulanmış, özellikle güney almanya ve avusturya'daki bazı kiliseler rokoko tarzında dekore edilmiştir.
rokoko stili, 18. yüzyılın ortalarından itibaren eleştirilere maruz kalmış ve zamanla yerini daha sade ve klasik formları benimseyen (bkz:neo-klasik) akıma bırakmıştır. jean-jacques rousseau gibi düşünürler, rokoko'nun aşırı süslemeci ve yapay olduğunu savunmuşlardır. david watkin, "a history of western architecture" adlı eserinde bu durumu şöyle özetler: "rokoko, kendi zamanında bile aşırılıkları nedeniyle eleştirilmiş, ancak zarif ve neşeli ruhu, bugün hâlâ takdir edilmektedir."
