Monografi, belirli bir mimari yapı, mimar veya mimarlık akımı hakkında derinlemesine inceleme ve araştırma yapılan kapsamlı akademik yayınlardır. Mimarlık alanında monografi çalışmaları, hem o mimarın/yapının anlaşılması hem de mimarlık tarihinin ve kuramının geliştirilmesi açısından önemli rol oynar.
Tipik olarak bir mimari monografi şu unsurları içerebilir:
- Mimar/yapının biyografisi ve kariyeri
- Mimari üslup, tasarım felsefesi ve temel özellikleri
- Seçilmiş projelerinin detaylı analizleri
- Projelerin arka planındaki fikir ve kavramlar
- Etkilerinin ve mimarlık tarihindeki yerinin değerlendirilmesi
- Arşiv belgeleri, çizimler, fotoğraflar gibi görsel malzemeler
- Uzmanların ve eleştirmenlerin yapıya/mimarın katkılarına dair değerlendirmeleri
Örneğin, ünlü Türk mimarı Sedad Hakkı Eldem hakkında (bkz:Prof. Dr. Afife Batur) tarafından hazırlanan kapsamlı monografi; Eldem'in hayatı, mimari üslubu, önemli projeleri ve mimarlık düşüncesi hakkında derinlikli bilgiler sunuyor.
Benzer şekilde, Doç. Dr. Elvan Altan Ergut'un (bkz:Turgut Cansever) monografisi, bu önemli mimarın eserlerini ve fikirlerini bütüncül bir bakışla inceliyor. Cansever'in modernizm, gelenek ve bağlam arasındaki dengesi gibi (bkz:temel tasarım ilkeleri) bu çalışmada detaylı olarak ele alınıyor.
Öte yandan, Doç. Dr. Deniz İncedayı'nın (bkz:Sedad Hakkı Eldem) Evi monografisi ise tek bir mimarın önemli bir yapısına odaklanıyor. Eldem'in Bostancı'daki evi, plan şeması, mekânsal organizasyonu ve malzeme kullanımı açısından incelenerek, ustanın tasarım dili derinlemesine çözümleniyor.
