Dünya genelinde mimarlık pratiğinde belirli dönemlerde ortaya çıkan ve yaygın olarak benimsenen tasarım ve inşa anlayışlarını ifade eder. bu akımlar, kültürel, teknolojik, ekonomik ve sosyal faktörlerin etkisiyle şekillenir. tarihsel bağlamda küresel mimari akımları ve mimarlık kültürüne etkilerini incelemek için birkaç önemli dönem ve akımı ele alabiliriz:
1. antik mimari (m.ö. 3000 - m.s. 500)
antik dönemde mimari, büyük ölçüde yerel malzemeler ve inşa tekniklerine dayanıyordu. ancak, bazı akımlar ve tarzlar küresel etkiler yaratmıştır.
mısır mimarlığı: (bkz:piramitler), tapınaklar ve anıtsal yapılarla bilinir. mısır mimarisi, büyük ölçüde taş kullanımı ve anıtsallıkla karakterize edilir.
(bkz:yunan mimarlığı): tapınaklar ve tiyatrolar gibi yapılarla tanınır. sütun düzenleri (doric, ionic, corinthian) dünya çapında etkili olmuştur.
romalı mimarlığı: romalılar kemer ve kubbe tekniklerini mükemmelleştirmiş, yollar ve su kemerleri inşa etmiştir. koloseum gibi yapılar bu dönemin en önemli örneklerindendir.
2. orta çağ mimarlığı (500 - 1500)
bu dönemde avrupa'da iki ana mimari akım öne çıkar:
romanesk mimari: 10. yüzyılda başlayan (bkz:romanesk) tarz, kalın duvarlar, yuvarlak kemerler ve küçük pencerelerle karakterize edilir.
gotik mimari: 12. yüzyılda başlayan gotik tarz, sivri kemerler, kaburgalı tonozlar ve vitraylı geniş pencerelerle bilinir. notre-dame katedrali, gotik mimarinin simgesel yapılarındandır.
3. rönesans mimarlığı (1400 - 1600)
rönesans dönemi, antik yunan ve roma kültürüne dönüşü simgeler. i̇talya'da başlayan bu akım, simetri, orantı ve geometriye vurgu yapar.
filippo brunelleschi: floransa katedrali'nin kubbesi, rönesans mimarisinin önemli bir örneğidir.
(bkz:leon battista alberti): mimarlık kuramcısı olarak, "de re aedificatoria" adlı eseriyle mimari ilkeleri yeniden tanımlamıştır.
4. barok ve rokoko mimarlığı (1600 - 1750)
(bkz:barok mimari), hareket, dram ve detay zenginliği ile karakterizedir. rokoko, barok'un daha süslü ve hafif bir versiyonu olarak gelişmiştir.
(bkz:gian lorenzo bernini): barok tarzının önde gelen isimlerinden biridir. (bkz:st. peter bazilikası)'nın oval meydanı onun eseridir.
(bkz:françois de cuvilliés): rokoko tarzının önde gelen mimarlarından biridir. amalienburg, (bkz:rokoko)'nun en güzel örneklerindendir.
5. neoklasik mimarlık (1750 - 1850)
antik yunan ve (bkz:roma mimari)sine dönüşü simgeler. sadelik, simetri ve klasik formlar ön plandadır.
(bkz:étienne-louis boullée): neoklasik dönemin önemli isimlerinden biridir. tasarımları, basit geometrik formlar ve anıtsallık üzerine kuruludur.
(bkz:karl friedrich schinkel): berlin'deki altes museum, neoklasik mimarinin örneklerindendir.
6. modern mimarlık (1900 - 1980)
sanayi devrimi ve teknolojik gelişmelerle birlikte yeni malzemeler ve teknikler kullanılmıştır.
bauhaus: (bkz:walter gropius) tarafından kurulan bauhaus, işlevselliği ve minimalizmi ön plana çıkarır.
(bkz:le corbusier): modern mimarinin önde gelen isimlerinden biridir. "yedi mimari i̇lke"si ile ünlüdür.
(bkz:frank lloyd wright): doğayla uyumlu, organik mimarinin temsilcisidir. fallingwater, en ünlü eserlerindendir.
7. postmodern mimarlık (1980 - günümüz)
modernizme bir tepki olarak doğmuş, tarihsel referanslar ve eklektizm ile karakterizedir.
robert venturi: "less is a bore" sloganıyla bilinir. postmodern mimarinin önemli bir temsilcisidir.
(bkz:frank gehry): dekonstrüktivist tarzı ile bilinir. guggenheim müzesi (bilbao) onun en ünlü eserlerinden biridir.
mimari akımlar küresel ölçekte etkili olurken, her kültür kendi yerel özelliklerini bu akımlara eklemiştir. örneğin, (bkz:japon mimarisi) sadelik ve doğa ile uyumu vurgularken, (bkz:i̇slam mimarisi) süsleme sanatına ve (bkz:anıtsal)lığa önem vermiştir. bu bağlamda, küresel akımların yerel yorumları, zengin ve çeşitli bir mimari miras yaratmıştır.
küresel mimari akımlar, tarih boyunca farklı coğrafyalarda çeşitli biçimlerde kendini göstermiş ve yerel kültürlerle harmanlanarak evrensel bir mimari dil oluşturmuştur. bu akımlar, hem geçmişteki büyük yapılarla hem de günümüzdeki modern tasarımlarla dünya mimarlık kültürünü şekillendirmeye devam etmektedir.
