filippo brunelleschi, 1377 yılında floransa'da doğan ve 1446'da aynı şehirde hayata veda eden rönesans döneminin öncü mimarlarından ve mühendislerinden biridir.
brunelleschi, (bkz:mimarlık tarihinde çığır açan yenilikler)iyle tanınır ve (bkz:modern mimarlığın temelleri)ni atan isimlerden biri olarak kabul edilir.
brunelleschi'nin hayatı ve kariyeri rönesans'ın merkezi olan floransa'da şekillenmiştir. başlangıçta kuyumcu olarak eğitim alan brunelleschi, zamanla mimarlığa yönelmiş ve bu alanda devrim niteliğinde eserler ortaya koymuştur. sanat tarihçisi (bkz:giorgio vasari) "sanatçıların hayatları" adlı eserinde brunelleschi'yi "mimarlığı yeniden canlandıran kişi" olarak tanımlar ve onun eşsiz yeteneğini över. brunelleschi'nin en ünlü eseri şüphesiz floransa katedrali'nin kubbesidir. bu kubbe dönemin teknik sınırlarını aşan bir mühendislik harikası olarak kabul edilir. sanat tarihçisi ross king, "brunelleschi'nin kubbesi" adlı kitabında bu projenin zorluklarını ve brunelleschi'nin yenilikçi çözümlerini detaylı bir şekilde anlatır. king, brunelleschi'nin kubbe inşaatı için geliştirdiği özel vinçleri ve iskele sistemlerini "zamanının çok ötesinde" olarak nitelendirir.
brunelleschi'nin diğer önemli eserleri arasında pazzi şapeli, san lorenzo bazilikası ve santo spirito bazilikası yer alır. bu yapılar brunelleschi'nin (bkz:klasik roma mimarisi)nden ilham alan ancak kendi çağdaş yorumlarını da içeren tarzının mükemmel örnekleridir.
sanat tarihçisi ludwig h. heydenreich, "architecture in italy, 1400-1500" adlı kitabında brunelleschi'nin eserlerinin "antik modelleri yeniden canlandırmakla kalmayıp, onları yeni bir ruhla doldurduğunu" belirtir. brunelleschi'nin mimari felsefesi, orantı, uyum ve matematiksel kesinlik üzerine kuruluydu. mimar ve tarihçi (bkz:rudolf wittkower), "architectural principles in the age of humanism" adlı eserinde brunelleschi'nin yapılarındaki matematiksel oranları inceler ve onun "mimaride ilahi uyumu yakalamaya çalıştığını" söyler.
brunelleschi, mimariyi bir bilim olarak ele almış ve yapılarında geometrik oranları titizlikle uygulamıştır. brunelleschi aynı zamanda (bkz:perspektif çizimi)n öncüsüydü. sanat tarihçisi samuel y. edgerton, "the renaissance rediscovery of linear perspective" adlı eserinde, brunelleschi'nin geliştirdiği perspektif tekniğinin rönesans sanatı üzerindeki derin etkisini inceler. edgerton, brunelleschi'nin bu buluşunun "görsel gerçekliğin temsili konusunda bir devrim" yarattığını söyler. bu teknik, mimarların ve ressamların üç boyutlu mekanı iki boyutlu yüzeylerde daha gerçekçi bir şekilde temsil etmelerine olanak sağlamıştır.
brunelleschi'nin yenilikçi ruhu ve teknik becerisi onu zamanının ötesinde bir figür haline getirmiştir. tarihçi paul johnson, "the renaissance: a short history" adlı eserinde brunelleschi'yi "rönesans'ın ilk modern insanı" olarak tanımlar ve onun çok yönlü dehası üzerinde durur. johnson, brunelleschi'nin sadece bir mimar değil aynı zamanda bir mühendis, matematikçi ve mucit olduğunu vurgular.
brunelleschi'nin çalışmaları, mimarlık ve mühendislik alanlarında yeni standartlar belirlemiştir. mühendislik tarihçisi bertrand gille, "engineers of the renaissance" adlı kitabında brunelleschi'nin teknik yeniliklerini detaylı bir şekilde inceler ve onun "mühendislik düşüncesinde yeni bir çağ başlattığını" söyler. gille, özellikle brunelleschi'nin kubbe inşaatında kullandığı yenilikçi tekniklerin sonraki nesiller için bir (bkz:ilham kaynağı) olduğunu vurgular. brunelleschi'nin mirası, klasik ve modern arasında bir köprü kurmuş, mimarlık ve mühendislik alanlarında yeni ufuklar açmıştır. sanat tarihçisi howard saalman, "filippo brunelleschi: the buildings" adlı kapsamlı monografisinde, brunelleschi'nin mirasının modern mimarlığa kadar uzandığını savunur. saalman, brunelleschi'nin yapılarındaki "rasyonel planlama ve yapısal netlik" ilkelerinin 20. yüzyıl modernizminin temellerini oluşturduğunu iddia eder.
brunelleschi'nin hayatı ve eserleri birçok belgesel ve filme de konu olmuştur. pbs'in "building the great cathedrals" belgeseli, brunelleschi'nin floransa katedrali kubbesini inşa ederken kullandığı yenilikçi teknikleri detaylı bir şekilde ele alır.
ayrıca, i̇talyan yönetmen roberto rossellini'nin "the age of the medici" adlı mini dizisi, brunelleschi'nin floransa'daki yaşamını ve çalışmalarını canlı bir şekilde tasvir eder.
